Antik Para Sikke Temizleme Teknikleri

        PARA TEMİZLEME TEKLİKLERİ

        Para temizleme tekniklerine gelince bakır ve pirinç paraya zaten dokunamıyoruz. Bu paraları metal temizleme ilaçlarıyla temizlediğinizde pirinç pırıl pırıl, bakır ise daha hoş bir görüntü elde edebilirsiniz ama inanın paraların özelliği bozuluyor.Tabi yinede bu keyif meselesi. Koleksiyonda keyif için yapılmıyor mu zaten.
        Nikel paraları temizlemenizde sakınca yok. Sadece nemli bırakmayın yeter.
        Gelelim gümüş paralara, temizlesen bir türlü, temizlemesen başka türlü. En iyisi ben yaptığımı anlatayım. Kesinlikle kimyasal bir takım sıvılar, asitli su veya limon denemiyorum.

• Eğer para çil, cilası üzerinde ama birtakım lekeler barındırıyorsa dokunmuyorum.
•  Para çil, cilası kalmamış ve üzerinde lekeler varsa çok hafif ıslatıp diş macunu ile yüzeyini iyice siliyorum.
• Tuğra aralarında veya diğer bölgelerde kalmış siyah tortular varsa kürdan ucuyla hafif şekilde (iğne veya metal alet kullanmayın) tortuları kaldırıyorum.

        Bu konuda iki grup bulunmaktadır :

•  Parayı temizleyenler
•  Parayı temizlemeyenler

         İkinci gruba dahil olan ben, size bir kaç yol söyleyeyim. Çil para kesinlikle temizlenmez. Çil olmayan para da temizlenerek çil olmaz. Teknik olarak mümkün değildir. Bütün madenler için özel olarak yapılmış, kimyasal temizleyiciler vardır. Yurtdışında, koleksiyon malzemesi satan yerlerde bulunur. Türkiye’de satan var mı bilmiyorum. Madenine göre bir kaç ip ucu verelim.

Altın :
        Yumuşak bir metal olduğu için, çok dikkatli davranmak lazım. Çil ise temizlemeye çalışmayın, kullandığınız kumaş ne kadar yumuşak olursa olsun, iz bırakır.
        Çil olmayanlar için ise şunu uygulayabilirsiniz : Bir cezveye su koyup, kaynatın. Kaynadıktan sonra suyu ateşten alın ve içine 1-2 çay kaşığı karbonat atın. Karbonat köpürüdükten sonra altın parayı içine bırakın. 20-30 saniye bekleyin ve dikkatlice alın. Soğuk suyun altında parmağınızla ovuşturarak durulayın.

Gümüş:
        Özel temizleyiciler dışındakileri kullanmayın. Doğal rengi yok oluyor.
Limon suyu denemeyin. Gümüşün doğal patinasını geri kazanması imkansızlaşıyor.

Bakır:
        Para madenleri içinde en zorlusudur. Dış ortamdan çabuk etiklenir ve çok kolay okside olur. Limon, zac yağı ve benzeri temizleyicileri kullanmayın. Bunlar bakırın doğal rengini hemen bozar, suni, yarı mat bir görünüm kazanır. Bence koleksiyon değeri sıfırdır. Çil bakır para kesinlikle özel kapama içinde saklanmalıdır. Şimdi diyebilirsiniz ki, o para bana gelene kadar kaç kişinin elinden geçmiştir. Doğru çok el değiştirmiştir, ama üzerinde her hangi bir pas izi veya parmak izi yoksa (insan teri iz bırakabiliyor) size ulaştığında çil ise, hala bir şansı var demektir.

Pirinç :
       Kolay okside olur. Bakır ile aynı şekilde davranmak lazım.

Nikel :
        Çok dayanıklıdır. Sıcak su altında parmağınızla temizleyebilirsiniz. Ama bir kez paslanma, çürüme emareleri göstermeye başlamışsa hiç şansı yok.

        A.N.A. (American Numismatic Association)’ nın yayınlamış olduğu “no grade” diye bir kitapçık var. Bunun içinde hangi paralara not vermediklerini kalem kalem yazmışlar. Listeden bazı başlıkları aşağıda bilginize sunuyorum.

• Tarih, darp yeri ve renk üzerinde oynama yapılmış
• Eğilmiş
• Paslanmış
• Yapışkan kalıntısı
• Okunamaz tarih
• Okunumaz darp yeri
• Uygun olmayan şekilde temizlenmiş
• Verniklenmiş
• Kulplu
• Kulp sökülmüş
• Delinmiş
• Delik doldurulmuş
• Cilalanmış
• PVC muhafazadan zarar görmüş
• Üzerine yazı yazılmış
• Tamir görmüş

        Önemli Not: Halen uluslararası para derecelendirme merkezlerinde temizlenmiş paraya not vermiyorlar. Bunu asla göz ardı etmeyin.
        Tekrar hatırlatıyorum, bence para temizlenmemeli. İlla temizleyeceğim diyorsanız, benzer başka bir para üzerinde deneme yapmadan asıl temizlemek istediğiniz paraya kesinlikle işlem yapmayınız. Bu tür temizlik hatalarından geri dönüş yoktur.